Voorbeelden van onderzoeken op het gebied van

Gezond en veilig werken


Afbeelding van Freepik

Oorzaken voor en aanpak van kort verzuim

De schoonmaak- en glazenwassersbranche kampt al geruime tijd met een hoog ziekteverzuim. Sociale partners uit deze branche willen dan ook maatregelen treffen om dit verzuim te beteugelen. Zo zijn zij voornemens om een branche-brede aanpak voor kort verzuim te ontwikkelen en te implementeren. Voor de onderbouwing van deze aanpak hebben de sociale partners behoefte aan een onderzoek. Enerzijds moet daarmee verdiepend inzicht worden verkregen in de verklaringen voor het kort verzuim in de branche. Samenhangend daarmee zal het onderzoek anderzijds ook moeten resulteren in een advies over typen initiatieven die een plaats verdienen in de beoogde branche-brede aanpak. Sociale partners hebben Bureau Bartels gevraagd om dit onderzoek uit te voeren. Bij de uitvoering van dit onderzoek werken we samen met mevrouw prof.dr. Tinka van Vuuren.



Evaluatie hulpmiddelen fysieke belasting

Uit een sectoranalyse die we voor de timmerindustrie uitgevoerd hebben is gebleken dat een ruime meerderheid van de werknemers in een zwaar beroep werkt. De duurzame inzetbaarheid van deze werknemers staat dan ook met name onder druk door de fysieke belasting waarmee het werken in de betreffende beroepen gepaard gaat. Werknemers in zware beroepen in de timmerindustrie hebben dan ook vooral behoefte aan hulpmiddelen waarmee hun fysieke belasting beperkt kan worden. Om hiervoor gericht en onderbouwd acties te ontplooien hebben sociale partners uit de timmerindustrie Bureau Bartels gevraagd om als eerste stap de beschikbaarheid en het feitelijk gebruik van deze hulpmiddelen in de sector te evalueren. Enerzijds om daarmee zicht te krijgen op ‘witte vlekken’ in de beschikbaarheid en anderzijds op kansen voor versterking van het feitelijk gebruik van deze hulpmiddelen.


Gezond en veilig werken

In de loop der tijd heeft gedetailleerde wet- en regelgeving op het gebied van gezond en veilig werken plaatsgemaakt voor doelvoorschriften waarvoor werkgevers en werknemers gezamenlijk verantwoordelijk zijn. Dit impliceert dat sociale partners in een sector afspraken kunnen maken over maatregelen of voorzieningen waarmee voldaan wordt aan deze doelvoorschriften. Om hierin te voorzien kunnen zij een arbocatalogus ontwikkelen en door de Inspectie SZW laten erkennen. Bij een erkenning hanteert de Inspectie SZW de arbocatalogus als referentiekader voor het toezicht op de naleving van de Arbowet door werkgevers en werknemers in de betreffende sector.

Ook de kappersbranche beschikt over een door de Inspectie SZW erkende Arbocatalogus Kappersbranche. In deze catalogus staan de gezond werken regels voor fysieke, allergene en psychosociale belasting centraal. In de afgelopen jaren hebben de sociale partners een campagne gevoerd om de arbocatalogus geïmplementeerd te krijgen in de kappersbranche. Als gevolg hiervan leefde bij de sociale partners de behoefte om te toetsen in hoeverre de gezond werken regels uit de Arbocatalogus Kappersbranche bekend zijn en nageleefd worden door verschillende segmenten van de kappersbranche. Bureau Bartels heeft daartoe onderzoek verricht onder werkgevers, werknemers, zzp-ers en leerlingen in deze branche.


Psychosociale arbeidsbelasting

PSA vormt het meest voorkomende arbeidsrisico onder werknemers. Een aanzienlijk deel van de werknemers heeft te maken met zaken zoals werkstress/-druk, agressie en geweld of met ongewenste omgangsvormen. Er zijn echter maar weinig goede voorbeelden van hoe arbeidsorganisaties dit arbeidsrisico kunnen herkennen en maatregelen kunnen treffen. Daarom heeft het ministerie van SZW het initiatief genomen tot het instellen van een ‘Actieteam PSA’ dat bestaat uit experts op het gebied van PSA. Doel van dit team is om circa twintig arbeidsorganisaties te werven en te ondersteunen bij de aanpak van PSA en de resultaten en leerervaringen daarvan breder te verspreiden. Doordat het inzetten van een Actieteam een nieuwe vorm van overheidsinterventie voor de aanpak van PSA is, had het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid behoefte aan een evaluatie van dit instrument. Bureau Bartels heeft deze evaluatie uitgevoerd.

Effecten van openbaarmaking inspectiegegevens op gedrag

Met de Wet aanpak schijnconstructies is het mogelijk geworden om inspectieresultaten van de Inspectie SZW met vermelding van de namen van gecontroleerde bedrijven openbaar te maken. Daarmee wordt onder andere beoogd om naleving van deze wetten te bevorderen en derden te informeren en waar nodig te waarschuwen indien zij daarbij een belang hebben. Vooralsnog is echter onduidelijk in hoeverre openbaarmaking van inspectiegegevens de beoogde (nalevings)effecten heeft. Om deze ‘witte vlek’ weg te werken heeft Bureau Bartels samen met SEO verdiepend onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid .

Veilig en gezond werken in cao’s

In het beleid rondom gezond en veilig werken heeft zich in de afgelopen periode een fundamentele wijziging voorgedaan. Kern daarvan is dat de verantwoordelijkheid hiervoor steeds meer bij werkgevers en werknemers is komen te liggen. Daartoe is de overheid in toenemende mate doelvoorschriften gaan hanteren. Sociale partners kunnen onderling afspraken maken over de maatregelen die getroffen gaan worden om hieraan te voldoen. De cao is een belangrijk instrument dat voor een dergelijke vorm van ‘zelfregulering’ ingezet kan worden. Immers, in een cao kunnen sociale partners ook afspraken maken over gezond en veilig werken. Daarom wilde het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid inzicht krijgen in de motieven van sociale partners om afspraken over preventie en ziekteverzuim al dan niet op te nemen in hun cao’s. Dat gold ook voor de vraag in hoeverre dergelijke afspraken doorwerken naar de werkvloer. Bureau Bartels heeft hiervoor onderzoek verricht waarbij circa 100 belangrijke cao’s op deze punten ‘tegen het licht gehouden’ zijn.


Moeilijk waarneembare arborisico’s

Arborisico’s die niet goed waarneembaar zijn en waarvan de gevolgen zich pas na geruime tijd manifesteren worden dikwijls onderschat. Bij dergelijke risico’s is het voor sociale partners dan ook lastig om tot gerichte beheersmaatregelen te komen. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wilde hier een impuls aan geven. Daarom heeft zij Bureau Bartels gevraagd om onderzoek op het gebied van moeilijk waarneembare arborisico’s te verrichten. Daarbij zijn we nagegaan voor welke van deze risico’s het snelst wezenlijke verbeteringen te realiseren zijn en hoe dit dan plaats kan vinden.